Dzisiaj Indonezja obchodzi swoje Święto Niepodległości. Dokładnie 69 lat temu, 17 sierpnia 1945 roku, ogłoszono Deklarację Niepodległości, która de facto zainicjowała ponad czteroletnią walkę (zbrojną i dyplomatyczną) o uznanie niezależności kraju i uwolnienie się spod kolonialnej kontroli Holendrów.
W czasie II wojny światowej indonezyjscy nacjonaliści wspierali działania wojsk japońskich w zamian za pomoc w propagowaniu idei nacjonalistycznych. Po kapitulacji Japonii liderzy ruchu nacjonalistycznego Sukarno i Mohammada Hatta przygotowali i ogłosili deklarację niepodległości, na mocy której zostali powołani na stanowiska prezydenta i wiceprezydenta Indonezji. Dokument został odczytany publicznie w domu Sukarno, a samo wystąpienie transmitowane było przez indonezyjskie radio.
Zainicjowana w ten sposób rewolucja uznawana jest za jedną z największych w całym XX wieku. Holenderskie siły zbrojne były zbyt słabe, aby stłumić rebelię w tak olbrzymim kraju, ale jednocześnie wystarczająco silne, aby bronić swoich pozycji w dużych miastach na Jawie i Sumatrze. Ponieważ po kapitulacji Japończycy byli zmuszeni do oddania całej posiadanej broni, część z nich wypełniła to zobowiązanie przekazując broń wyszkolonym przez siebie Indonezyjczykom.
Pojawiły się też pierwsze rozdźwięki w szeregach indonezyjskich rebeliantów: część republikańskich przywódców oczekiwała otwartego konfliktu zbrojnego, podczas gdy Sukarno i Hatta woleli skoncentrować się na budowaniu struktur państwowych i uzyskaniu pełnej niepodległości na drodze dyplomatycznej.
Z czasem zaczęły się nasilać incydenty skierowane przeciw mniejszościom etnicznym, zwłaszcza o pochodzeniu holenderskim, indonezyjsko-holenderskim oraz chińskim. Coraz częściej dochodziło do zastraszania, porwań, rozbojów, zabójstw, a czasami nawet zorganizowanych masakr. Rewolucja zaczęła także zagrażać wewnętrznemu porządkowy społecznemu i kastowemu, stąd lokalni władcy nie byli zbyt entuzjastycznie nastawieni do jej popierania.
Kontrrewolucja była aktywnie wspierana przez Aliantów, którzy przyjęli holenderski punkt widzenia, oskarżając rewolucjonistów o współpracę z Japończykami i określając samą Republikę jako wytwór japońskiego faszyzmu. Holenderska administracja Wschodnich Indii otrzymała finansową pomoc od rządu USA oraz wsparcie militarne od Wielkiej Brytanii i Australii.
Holendrzy i ONZ formalnie uznali niepodległość Indonezji dopiero 27 grudnia 1949 roku. W 2005 roku holenderski minister spraw zagranicznych po raz pierwszy oficjalnie uczestniczył w obchodach 60 rocznicy Niepodległości Indonezji 17 sierpnia, co miało olbrzymie symboliczne znaczenie dla relacji indonezyjsko-holenderskich. O wadze tej daty niech świadczy także fakt, że przystrajanie ulic i budynków (przynajmniej na Bali) rozpoczęło się dobre 2 tygodnie wcześniej. Trudno się jednak oprzeć wrażeniu, że powiewające na ulicach czerwono-białe flagi wyglądają jakoś znajomo…
