Każdy kraj to często charakterystyczne i bardzo unikalne tradycje związane z pochówkiem, zazwyczaj zupełnie zwyczajne dla jego mieszkańców, a egzotyczne i nie zawsze zrozumiałe dla reszty osób. Przed Wami wybór najciekawszych miejsc i zwyczajów z dwóch krajów, w których miałam okazję mieszkać, czyli z Filipin i Indonezji.

, Manila, 2013. Dla najuboższych mieszkańców Filipin takie proste miejsca pochówku zwane „apartment tombs” to najczęściej jedyna dostępna, bo najtańsza opcja.
Filipiny, Manila, 2013. Grobowce bogatych Filipińczyków pochodzenia chińskiego bardziej przypominają domy i są podobnie wyposażone, a wszystko po to, aby rodzina odwiedzająca zmarłych przodków mogła z nimi przebywać dłużej niż tylko chwilę.
Filipiny, Manila, 2013. Manila North Cemetery, największa manilska nekropolia, to miejsce, w którym spoczywa około milionów zmarłych, a kolejne kilka tysięcy osób zamieszkuje zlokalizowane tam grobowce.
Filipiny, Manila, 2013. W grobowcach zamieszkiwanych przez rodziny można zwykle znaleźć część kuchenną, “salon”, a miejsca do spania rozkładane są na noc tuż obok znajdujących się tam grobów. Tego dnia w grobowcu odbyły się 13-urodziny córki Analeine.
Filipiny, Kalinga, 2013. We wiosce Buscalan nie do rzadkości należą groby zlokalizowane tuż obok domostw. Miejsce pochówku nierzadko wybiera się jeszcze za życia decydując się na swoją ulubioną lokalizację w pobliżu.
Filipiny, Kabayan, 2013. Słynne mumie charakteryzuje unikalny proces mumifikacji, który rozpoczynał się jeszcze przed śmiercią. Już po śmierci ciało obmywano i ustawiano nad ogniem w pozycji siedzącej po to, aby wyschły wszystkie płyny; następnie wdmuchiwano do ciała dym, który miał za zadanie wysuszyć organy wewnętrzne; czasem również wcierano w ciało różnego rodzaju zioła. Zmumifikowane ciała składano do trumien z drzewa sosnowego i umieszczano w miejscach pochówku, najczęściej w jaskiniach. Ocenia się, że cały proces mumifikacji mógł zajmować tygodnie, a czasem nawet miesiące.
Filipiny, Sagada, 2013. W ciągu 500 lat w jaskini Lumiang spoczęło ok. 500 trumien. Wiele z nich ozdobionych jest wzorem jaszczurki – symbolu długiego życia i płodności.
Filipiny, Sagada, 2013. Jako główny powód zawieszania trumien wysoko na skałach w Sagadzie podaje się bliskość nieba, ale niektórzy z najstarszych mieszkańców twierdzą, że powodowały nimi też względy bezpieczeństwa – ciała umieszczone w wiszących trumnach nie były narażone na szybkie działanie wody, ataki dzikich psów czy łowców głów szukających trofeów.
Filipiny, Sagada, 2013. Usytuowany na wzgórzu o otoczony lasem sosnowy publiczny cmentarz w Sagadzie jest prawdopodobnie jednym z najbardziej urokliwych cmentarzy w całym kraju. Okolica jest dość wieczna, więc zdarza się, że zmarłym zamiast świeczek zapala się przy grobach niewielkie ogniska.
Indonezja, , 2013. Toraja to kraina ludu, który do dziś hołduje tradycjom przodków. To w tym rejonie świata najważniejszy jest dzień pogrzebu, a najbardziej okazałe – miejsca pochówku. Są różne metody pochówku: trumna bywa składana w jaskini, w grobie wykutym w skale lub zawieszana na klifie.
Indonezja, Celebes, 2013. Zmarłe niemowlęta chowa się w specjalnych dla nich miejscach pochówku, które znajdują się w drzewach. Wierzy się bowiem, że dzieci, którym jeszcze nie wyrosły zęby, są niewinne, więc złożone w drzewie, staną się z nim jednością i będą rosły wraz z nim.
Indonezja, Celebes, 2013. Toraja wierzą, że duszy zmarłego w zaświatach powinny towarzyszyć zwierzęta – stąd ubój cennych w Toraja bawołów. Im ważniejsza była osoba zmarła i im większym cieszyła się poważaniem wśród lokalnej społeczności, tym więcej bawołów zostanie zabitych – ich liczba ma też pomóc duszy dotrzeć do krainy Puya.
Indonezja, Celebes, 2013. Grobów wykutych w skałach strzegą figury tau tau, czyli naturalnej wielkości rzeźby przedstawiające zmarłych.
Indonezja, Celebes, 2013. Najbardziej kosztowną i ważną ceremonią dla ludu Toraja są nadal obrzędy pogrzebowe. Zdarza się, że biorą w nich udział tysiące osób, a uroczystości trwają kilka, a nawet kilkanaście dni.
Indonezja, Celebes, 2013. Do czasu pogrzebu zmarły przebywa w domu rodzinnym, jest uważany za chorego i w ten sposób traktowany. Oczekiwanie na pogrzeb może trwać wiele miesięcy, a nawet lat.
Indonezja, Celebes, 2013. Jednym z najbardziej okazałych miejsc pochówku w regionie Toraja jest jaskinia Londa. Znaleźć tam można stare trumny, figury tau tau, jak również duże ilości czaszek i innych kości.
Indonezja, Sumatra, 2019. W miejscowości Tomok nad jeziorem Toba można podziwiać jeden z najciekawszych cmentarzy ludu Bataków zamieszkującego okolicę, a wśród króla Bataków, który zdecydował o przejściu na chrześcijaństwo.
Indonezja, Sumba, 2015. Region Anakalang w zachodniej części Sumby to najbardziej imponujące megalityczne grobowce ozdobione unikalnymi wzorami.
Indonezja, Papua, 2019. W miejscowości Jiwika znajdującej się w Dolinie Baliem, znajduje się jedna ze słynnych papuaskich mumii licząca sobie 372 lata. Proces jej mumifikacji polegał przede wszystkim na wcieraniu tłuszczu świńskiego oraz opaleniu nad ogniem.
Indonezja, Bali, 2014. Ngaben, czyli balijska , odbywa się, aby uwolnić duszę zmarłego, aby ta mogła się odrodzić w kolejnym wcieleniu lub osiągnąć nirwanę.
Indonezja, Bali, 2014. Nieodłącznym elementem każdej kremacji jest patulangan, czyli specjalna figura, w której zostaje spalone ciało zmarłego. Jest ona wykonana z papieru, bambusa i drewna i najczęściej ma postać byka lub wieży przypominającej dach balijskiej świątyni.
Indonezja, Bali, 2014. Kremacji zawsze towarzyszy wielka procesja rodziny i pozostałych żałobników przy udziale gamelanu, czyli tradycyjnej indonezyjskiej orkiestry. Wszyscy oni odprowadzają zmarłego na miejsce spalenia, które zwykle usytuowane jest przy jednej ze świątyń znajdujących się we wiosce.
Indonezja, Bali, 2014. W idealnych warunkach kremacja najczęściej odbywa się niedługo po śmierci. Wówczas wyznacza się odpowiedni dla tejże ceremonii dzień, a ciało przebywa w domu. W praktyce jednak, najczęściej nie stać rodziny na zgromadzenie potrzebnych środków od razu (koszt kremacji może wynosić ok 30 mln rupii i więcej = ok. 8tys. zł) i wówczas do czasu kremacji ciało zostaje złożone w tymczasowym grobie. Najuboższe rodziny, których nie stać na kremację indywidualną, mogą poczekać na kremację zbiorową, która odbywa się dla wszystkich mieszkańców wioski zmarłych w okresie 2-3 lat od poprzedniej zbiorowej kremacji.
Indonezja, Bali, 2014. Kremacje członków rodziny królewskiej lub innych balijskich notabli mogą gromadzić wielotysięczne tłumy.
Indonezja, Bali, 2014. Unikalne zwyczaje pogrzebowe charakteryzują miejscowość na Bali. Tamtejsza społeczność ani nie kremuje swoich zmarłych, ani nie grzebie ich w ziemi, lecz zostawia ciała w określonym miejscu przykryte jedynie tkaniną i zabezpieczone bambusem. Wierzy się, że rosnące nieopodal drzewo ma właściwość niwelowania przykrych zapachów.